آذربایجان مهد اوج گیری فرهنگ ناشنوایان

نخستين معلم گلهای خاموش

چهارم آذرماه سالروز درگذشت بنيانگذار آموزش ناشنوايان درايران، جبار باغچه بان بود.

باغچه بان سال 1297 شمسی، آموزگاری را در شهر مرند آذربايجان آغاز كرد و بعدها به مناسب تاسيس نخستين كودكستان خود در تبريز، به نام" باغچه اطفال" نام خانوداگی خود را به باغچه بان تغيير داد.باغچه بان را بايد اولين كسی دانست كه در ايران آموزش سمعی و بصری را به نظام آموزشی كشور ما وارد كرد. او با خلافيت خاص خود، وسايل سمعی و بصری می ساخت تا به وسيله آن به دانش آموزان كودكستان بيشتر و بهتر بياموزد. ايجاد آموزش قبل از دبستان و بنيانگذاری آموزش و پرورش ناشنوايان در ايران از افتخارات باغچه بان است.

جبار باغچه بان همچنين اولين مولف و ناشر كتاب كودك در ايران است. او از سال 1307 عليرغم دشواری های فراوان چاپ و كليشه، چاپ كتب مخصوص كودكان را با تصاويری كه خود می كشيد آغاز كرد.

يكی از كتابهای وی با عنوان "بابا برفی" از سوی شورای جهانی كتاب كودك به عنوان بهترين كتاب كودك انتخاب شد.

وی كتابهای ديگری همچون كتاب حساب ويژه و كتاب آموزش كرولال ها را به رشته تحرير درآورده است.

از ابتكارات باغچه بان می توان به روش شفاهی در تعليم ناشنوايان، اختراع گوشی استخوانی يا تلفن گنگ، كشف خواص صوت ها و تقسيم بندی آنها، تهيه وسايل مختلف بصری براي تدريس ناشنوايان و اختراع گاه نما اشاره داشت.

پس از تعطيلی باغچه اطفال در تبريز، باغچه بان فعاليت آموزشی خود را در شيراز به مدت 6 سال  دنبال كرد و در سال 1312 كار آموزش ناشنوايان را در خيابان سعدی تهران در خانه ای محقر با 6 كودك كرولال پی گرفت.

باغچه بان شيوه آموزشی جديدی در تدريس الفبای فارسی به وجود آورد كه تركيبی از روش مكتب خانه ها و مدارس قديم ايران و روش مدارس آن روز بود. شيوه آموزشی باغچه بان در ارتباط با ناشنوايان نيز يك روش تجربی و ابتكار بدون قتباس از الگوهای خارجی بود.الفبای گويای باغچه بان شهرت جهانی دارد.

وی در سال 1313 امتياز مدرسه ناشنوايان باغچه بان را گرفت و همان سال مدرسه ناشنوايان تهران در يوسف آباد را بنا نهاد و در اختيار دانش آموزان ناشنوا قرار داد. وی در طول كار، روش شفاهی را كه يافته بود استوار ساخت و در نتيجه امروز در كليه مدارس ناشنوايان به كودكان حرف زدن و لب خوانی آموخته می شود.

باغچه بان برای آسان كردن روش آموزش ناشنوايان، الفبای دستی خود را اختراع كرد. اين الفبا از نظر اينكه با خاصيت اصوات مطابقت دارد كمك تلفظ است و نه جانشين آن و از اين رو در نوع خود بی نظير است.

باغچه بان طی سالها تعليم و تربيت به كودكان به روشی دست يافت كه امروز آن را روش تركيبی می گويند. اكنون اين روش بعداز گذشت اين همه سال به عنوان مترقی ترين روش در مدارس به ويژه آموزش دبستان در سراسر كشور مورد استفاده قرار می گيرد.

جبار باغچه بان، نخستين معلم گلهای خاموش در ايران، پس از اينكه با دست هنر، آينه ای برای كرولال ها ساخت و از چشم به جای گوش چهره صوت را برای آنان ترسيم كرد، سرانجام در چهارم آذرماه سال 1345 با اميد به آينده ای روشن برای ناشنوايان در سن 82 سالگی ديده از جهان فروبست.روحش شاد و يادش گرامی باد.

و ايران اسلامی هرگز فرزند خلف آذربايجان

                                        شادروان استاد جبارباغچه بان

                                                                  را فراموش نخواهد كرد.

من مانند یک علف صحرایی

به وسیله ی باد و باران

و تابش نور آفتاب آسمان ایران سبز شده ام.

و به رنگ و بوی ایرانیت خود افتخار دارم.

قدرت من،فکرمن ایمان من همه ایرانی است.

جبار باغچه بان